Iedereen die dit leest, heeft ooit leren lezen. De kans is groot dat je ongeveer 6 jaar was toen je daarmee begon, in groep 3. In dezelfde periode begon je met schrijven. Je kreeg een stikker of krul als je de sierlijke lussen onder en boven de letters met precies de juiste hellingsgraad tussen de lijntjes wist te krijgen. Je kreeg geen stikker of krul als dat niet lukte. Bakte je er echt helemaal niets van, dan zei je gedag tegen al je vriendjes en deed je het allemaal gewoon nog eens over. Schoolrapporten waren onverbiddelijk. Geen genade.

Afgelopen week kroop er een mannetje van 8 jaar bij me op schoot. Ik zat wat te tekenen bij de prikbordmuur in de ontdekruimte toen hij zijn hoofd op m’n schouder legde en zich vervolgens met een soepele beweging onder m’n arm door wurmde. Nieuwsgierig keek hij naar het papier: “Wat teken je?” Ik pakte een andere kleur stift en begon met een verticale lijn. “Raad maar,” zei ik speels. Twee cirkels en wat strepen later riep hij: “Een schaar!” Daarna schreef de knul ‘schaar’ onder de figuur. Handenvol tekeningetjes volgden, waaronder een trompet, een toilet, een luchtballon, een clown en een zappelin. Het kereltje voorzag ze allen van hun benaming.

De jongen verdiende er geen stikker of krul mee, en riskeerde het ook niet om een ‘o’ te krijgen als hij een woord verkeerd spelde. Aan de tien minuten die wij op die dag samen doorbrachten waren geen consequenties verbonden. Niet één. De jongen kwam uit pure nieuwsgierigheid naar me toe en verdween toen iets in hem zei verder te gaan. Het was zijn beloning om op dat moment daar te ‘zijn’. We speelden wat, en tussendoor verruimde hij zijn woordenschat een beetje. Mijn dag was net begonnen en meteen gemaakt. Wat de jongen nadien is gaan doen? Nog meer spelen.

Mocht jij in groep 3 begonnen zijn met lezen en schrijven en daar een vermelding van op je rapport hebben gekregen, dan zijn er tenminste drie verschillen tussen jou en dit 8-jarige kind. 1: Deze jongen zit niet in een groep. 2: Deze jongen heeft geen les. 3: Deze jongen heeft geen rapport. Deze jongen gaat naar DOE040 – Democratisch Onderwijs Eindhoven – waar kinderen tussen de 4 en 21 jaar in een inspirerende omgeving verblijven en zich in totale vrijheid bewegen. Ze volgen hun innerlijke vonk en ontdekken zo wie ze zijn, wat hun grenzen zijn, wat andermans grenzen zijn, wat ze willen en dat ze zelf de verantwoordelijkheid dragen om voor elkaar te krijgen wat ze willen. En, ja: net als jij kan ook deze jongen lezen en schrijven.

Twee maanden geleden streek ik neer bij DOE040. Ik keek mijn ogen uit. Dat doe ik nog steeds. DOE040 is als een oase die maar blijft bestaan. Ik ben in mijn leven achttien jaar naar school geweest: 8 jaar basisschool, 6 jaar middelbare school en 4 jaar universiteit. Nooit is mij verteld of laten voelen dat ik mijn nieuwsgierigheid in al mijn onbevangenheid mag volgen en dat mijn innerlijke vonk me altijd het juiste brengt. Dat daarop vertrouwen liefde is. Dat ik van nature mezelf ben. Daar had ik na al mijn diploma’s zelf achter te komen … om het nu anders te organiseren voor onze kinderen. Dit is de toekomst nu.